Përse martohet gruaja, përgjigjet Koeljo

 Hamdi Nuhiju

“Zahiri” është njëra prej veprave më të bukura që kam lexuar nga Pauelo Koeljo. E di se një pjesë e juaj nuk pajtohet me mua. Dikush pëlqen “Dorëshkrimet nga Akra”, tjetri ‘Alefin’, tjetri “11 minuta”, tjetri ‘Veronika vendosi të vdes’, tjetri ‘Alkimisti’, tjetri ‘Spiunja’, tjetri ‘ Ditari i një magjistari’, e kështu me radhë. Apo ndoshta nuk keni lexuar asnjërin?

Dikush njëherë më pyeti, pse romanet e Koeljos dhe librat tjera nga letërsia po edhe të drejtimeve tjera i blen në gjuhën maqedonase? Iu përgjigja: për shkak të çmimit. Po, është e vërtetë! Kush ia mundëson studentit leximin e romaneve dhe librave të ndryshme interesante me çmime të tilla që sillen prej 3 euro deri në 6 euro maksimum? Për shembull, Haruki Murakami në gjuhën shqipe blihet me një çmim prej afër 10 euro më e lira, ndërsa në gjuhën maqedonase 3 euro më e lira.

Për atë që në këtë moment është duke u matur për të më drejtuar disa sharje kreative kam një pyetje: Ku dallon Pauelo Koeljo në gjuhën shqipe nga ai në gjuhën maqedonase? Është i njëjti. Me nuanca dallim në mjeshtëritë e përkthimit. Të lexosh në shqip, në anglisht dhe në maqedonisht ndoshta edhe mund të pasurohesh më shumë. Por buxhetin kur e ke të kufizuar, midis tre versioneve është më mirë ta blesh më të lirin sesa të dorëzohesh. Tashmë hapa një dritare për të cilën duhet diskutuar sinqerisht të gjitha institucionet shqiptare: sa bëjnë ata për ta ofruar librin tek lexuesi me çmime të arritshme për buxhetin e një studenti? Deri më sot nuk kam parë se është bërë diçka në këtë drejtim.

Por të kthehemi te Koeljo, konkretisht te “Zahiri”, më konkretisht te çështja “Përse martohet gruaja?”

-Për seksin? Jo, përgjigjet Koeljo në romanin e tij “Zahiri”. Nuk e ka frikë si opsion, nuk e paragjykon seksin e as procesin e riprodhimit dhe arritjes së kënaqësisë.

-Për ushqimin. Konkretisht për procesin e ushqimit. Më konkretisht për procesin e konsumimit të ushqimit. Më konkretisht për procesin e konsumimit të ushqimit nga burri, përgjigjet Koeljo dhe duket sikur është në vijë të vrazhdë dhe të kundërt me idetë e feminizmit.

Feminizmi dhe Koeljo nuk janë të ndarë nga njëri-tjetri, ata janë një trup. Tentimi për ndarje është i qëllimshëm, mesazhi i romanit të tij nuk është ky.

Keni parë dhe dëgjuar shpesh për kënaqësinë e gruas në përgatitjen e ushqimit. Këtë gjë mund ta shohim dhe përjetojmë zakonisht gjatë festave të ndryshme. Sa i kushtojnë rëndësi gratë procesit të përgatitjes se bakllavasë? Po të kishte ngelur në duart e burrave ky ritual, jam i bindur se të gjitha festat do të na kalonin të zbehta, pa bakllava brenda.

Shumë gra e përmendin nën zë dhe me zë faktin “Ti jeton nga duart e mia”. Gruaja kënaqet kur e sheh burrin duke u ushqyer. Ajo frikësohet nga ideja e mospasjes ose varfërisë, sqaron Koeljo.

“Zahiri” është një vepër monumentale, i rëndësishëm si mëlmesa që gruaja ia hedh gjellëve më të mira.